„Leśni”
[W latach 1945-1947] polskie podziemie zbrojne kontynuowało walkę w nadziei na odzyskanie niepodległości. Jednak świadomość siły sowieckiego imperium sprawiała, że jego dowódcy nie widzieli możliwości samodzielnego jej wywalczenia. Liczyli na wybuch wojny między zachodnimi aliantami a ZSRS lub zwycięstwo Mikołajczyka w zapowiedzianych wyborach do Sejmu Ustawodawczego.
Akcje zbrojne starali się ograniczać do minimum miały one charakter samoobrony i były odpowiedzią na represje lub formą obrony lokalnej ludności przed komunistycznym terrorem. Niektóre służyły zapewnieniu środków na dalszą działalność zgodnie z regułami z czasów okupacji akcje rekwizycyjne przeprowadzano w instytucjach reprezentujących reżim lub u reprezentantów komunistycznej władzy. Ponadto przeprowadzano działania wymierzone w szczególnie aktywnych działaczy partyjnych oraz przeciw aparatowi represji.
Najważniejsze organizacje polskiego podziemia niepodległościowego działające na terenie Śląska Cieszyńskiego i Żywiecczyzny to: Armia Krajowa/Delegatura Sił Zbrojnych, Konspiracyjne Wojsko Polskie, Narodowe Siły Zbrojne, Narodowe Zjednoczenie Wojskowe.
Wchodzące w skład Zgrupowania Partyzanckiego NSZ pod dowództwem kpt. Henryka Flame „Bartka” oddziały wiosną 1946 liczyły ponad 300 partyzantów i działały przede wszystkim w powiatach bialskim, bielskim, cieszyńskim, pszczyńskim i żywieckim. Dość łatwo można dzisiaj wyrażać poglądy, że w ówczesnych warunkach tego rodzaju walka z góry skazana była na niepowodzenie. Takiej świadomości członkowie oddziałów, przynajmniej początkowo, nie mieli. Zmagania partyzanckie toczone były w trudnychwarunkach. Władze dysponowały ogromną przewagą sił. Wraz z umacnianiem się komunistów i upadkiem nadziei na nowy konflikt światowy, możliwości organizacyjne i militarne podziemia malały, a od połowy 1946 roku ograniczały się do samoobrony Przez kilkanaście miesięcy oddziały partyzanckie na Podbeskidziu skutecznie opóźniały proces wprowadzania na tym terenie ustroju komunistycznego. Płaciły za to najwyższą cenę.
