Podstawową rolą natury, wpisaną również w funkcjonowanie ludzkiego organizmu, jest zapewnienie przedłużenia gatunku. Wiadomo, że aby kobieta mogła zostać matką bez wpływu medycznych osiągnięć współczesnej cywilizacji takich jak na przykład in vitro, musi przechodzić owulację, a powstałe w tym czasie jajeczko powinno zostać zapłodnione plemnikiem partnera.
Pomimo, że współczesne kobiety żyją znacznie dłużej niż kobiety pierwotne, to jednak jako atawizm z dawnych czasów pozostała im dość wczesna menopauza: po osiągnięciu pewnego wieku (44-56 lat), przestają jajeczkować, czyli nie mają szans na zajście w ciążę „siłami natury”. Zmniejsza się w ten sposób ryzyko, że ze względu na zaawansowany wiek nie zdążą już wychować urodzonego dziecka.
Czyli podstawową przyczyną utraty miesiączki po osiągnięciu pewnego wieku może być menopauza. Niestety w tej sytuacji medycyna nie zna jeszcze odpowiedzi na pytanie „jak przywrócić miesiączkę”. Zresztą w domyśle tego pytania nie chodzi o przywrócenie miesiączki, tylko owulacji, której efektem, – jeśli nie dojdzie do zapłodnienia – zwykle jest miesiączka. Wprawdzie podczas stosowania hormonalnej terapii zastępczej przez pewien czas kobieta wciąż ma krwawienia miesięczne, jednak jest to „sztuczny wytwór”, którego nie poprzedza owulacja dająca szanse na zajście w ciążę.Oprócz omówionego powyżej starzenia się organizmu, przyczyn utraty miesiączki (poza ciążą) może być wiele. Zwykle związane są one z rozregulowaniem gospodarki hormonalnej organizmu kobiety.
Powody tego faktu mogą być różne:
• Choroby tarczycy
Zarówno nadczynność jak i niedoczynność tarczycy upośledzają również poziom hormonów mających wpływ na płodność kobiety. W tej sytuacji jedyną radą, jakiej można udzielić w związku z problemem „jak przywrócić miesiączkę” jest skierowanie do lekarza specjalisty – endokrynologa – i stosowanie się do jego zaleceń w celu unormowania funkcjonowania chorej tarczycy. Jeśli to się uda jest szansa, że owulacja wróci.
• Nieprawidłowa waga
Zarówno przy niedożywieniu jak i nadmiernej tuszy, gospodarka hormonalna ulega zaburzeniu. Niedożywienie jest pewnym, atawistycznym sygnałem dla organizmu człowieka, że na świecie panuje głód i nie ma sensu sprowadzać na świat potomstwa, bo szanse przeżycia są niewielkie. Stąd zanik owulacji, a z nią miesiączki. Nadmierna tusza też wpływa negatywnie na produkcję hormonów. Zatem w tym przypadku należy przede wszystkim pod kontrolą lekarza unormować wagę i odczekać jakiś czas, aż organizm się zregeneruje i owulacja powróci. Niestety przy zbyt długo trwającym wychudzeniu i wyniszczeniu organizmu może się zdarzyć, że jajniki nie podejmą ponownie swojej pracy.
• Stresujący i nieregularny tryb życia
Również takie czynniki jak życie w ciągłym stresie, albo nawet praca zmianowa (w nocy) mogą stać się powodem zaniku owulacji i – co za tym idzie – miesiączki. Nawet częste podróże, szczególnie te związane ze zmianą stref czasowych, mogą zaburzyć funkcjonowanie jajników. Oczywiście należy wyeliminować tego typu przyczyny, zmieniając tryb życia, a może znów powróci miesiączka.
• Nadmierny wysiłek fizyczny
Badania wykazały, że w grupie kobiet żyjących na Podbeskidziu, w gminie o największej w Polsce płodności, w okresie zwiększonego wysiłku fizycznego związanego na przykład ze żniwami, występowały zaburzenia owulacji. Przy czym nie wpływało na to niedożywienie, bo kobiety jadły w owym czasie większe porcje. Również zbyt intensywne uprawianie sportu może powodować zaburzenia hormonalne i zanik owulacji. Zatem, jeśli kobieta planuje dziecko, powinna trochę przystopować tego typu działania.
• Środki antykoncepcyjne lub leki
Bardzo intensywne leczenie, np. chemioterapia stosowana w chorobach nowotworowych, albo niektóre leki psychotropowe, wpływają negatywnie na płodność, zaburzając owulację. Również tabletki antykoncepcyjne, jeszcze przez jakiś czas po ich odstawieniu mogą być przyczyną braku owulacji. Podobnie jak w innych, wymienionych wyżej sytuacjach, należy dać organizmowi czas na ponowny powrót do normalnego funkcjonowania: jeśli to będzie możliwe, to owulacja powróci.
• Zespół policystycznych jajników
Schorzenie takie, upośledzające płodność kobiety poprzez zanik owulacji (i miesiączki) wynika z nieprawidłowych proporcji między hormonami żeńskimi i męskimi w organizmie. Nadmiar męskich hormonów dodatkowo może objawiać się owłosieniem występującym w miejscach typowych dla mężczyzn (np. nad górną wargą lub wokół sutków) oraz otyłością brzuszną. W celu przywrócenia owulacji konieczne jest leczenie hormonalne pod kierunkiem endokrynologa.
